Bij alle Boeddhistische tempels in Myanmar moeten je schoenen en je sokken uit. Meestal al voordat je het complex betreedt. En dat is een mooi verdienmodel.

Je hebt een aantal verschillende vormen en gradaties van dat verdienmodel. Ik noem het het vier-v-model.

Het vrijwillige model
Voor de ingang van de pagode staat een schoenenrek. Direct daarnaast vind je een doos en een vrouw of man. De vrouw of man let op jouw schoenen tijdens je bezoek aan de pagode en als je terug komt is het aan jou of en hoeveel geld je het waard vindt dat je schoenen er nog staan.

Het verplichte model
Wat service betreft niet heel anders dan het vorige model, alhoewel de dienstverlening soms is uitgebreid met een kluisje. Het grote verschil: de financiële bijdrage voor de bewaking van je schoenen is niet vrijwillig.

Het verdwijn-en-verschijn-model
Je komt aan bij een tempel en ontdekt geen schoenenrek, kluisje of vergelijkbare centrale schoenopslagplaats. Het stikt er daarentegen van de winkeltjes met longyi’s, houtsnijwerk en plakgoud. Grote kans dat je dan te maken hebt met het verdwijn-en-verschijn-model.
Je zet je schoenen ergens in de buurt van de ingang en bezoekt de pagode. Als je terugkomt zijn je schoenen weg. Je kijkt nog eens goed, maar nee. Op dat moment komt er een vrouw op je af en vraagt je of je misschien je schoenen zoekt. En waar denk je dat ze op wonderlijke wijze zijn beland? Iets verderop, recht voor het stalletje van dezelfde vrouw. Of je misschien voor een vriendenprijsje een longyi wil kopen. Of een authentieke houten olifant.

Het veeg-model
Her en der vind je het relatief nieuwe veeg-model. Het veeg-model zou je gerust disruptief kunnen noemen. Want waar alle traditionele verdienmodellen zich richten op het bewaren en bewaken van je schoenen, richt dit verdienmodel zich op een compleet andere benefit: schone (of op z’n minst minder vieze) voeten. Je loopt immers door zo’n tempel op je blote voeten. En niet alleen jij. Dus kan het zomaar een bende worden, die vervolgens aan jouw voetzolen blijft kleven. Tenzij de tempelvloeren en -trappen schoon worden geveegd. Tegen een (vooralsnog vrijwillige) vergoeding.

Persoonlijk zie ik nog kansen om het vier-v-model uit te breiden naar een vijf-v-model met voetvuilverwijdering. Voor een klein bedrag koop je bij de uitgang een hygiënisch doe-het-zelf doekje of zit er iemand (eventueel met voetmassagekwaliteiten) klaar om je voeten te ontdoen van vuil voordat je je sokken en schoenen weer aantrekt.